Trước yêu cầu mới của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN, chức năng, nhiệm vụ của lực lượng CSB trở nên đa dạng hơn, nặng nề hơn, khó khăn hơn, phức tạp hơn. Song, với tinh thần “kiên quyết dũng cảm, khắc phục khó khăn, đoàn kết hiệp đồng, giữ nghiêm pháp luật”, CSB Việt Nam đã, đang và sẵn sàng hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao, góp phần thực hiện thắng lợi “Chiến lược biển” của đất nước.

Luyện tập điều lệnh đội ngũ tại Vùng CSB 1. (Ảnh: Liên Nhi)

Là đơn vị chuyên trách của Nhà nước, ngay từ những ngày đầu thành lập, Lực lượng CSB VN đã xác định rõ vai trò, nhiệm vụ trong thực hiện chức năng quản lý nhà nước về an ninh, trật tự, an toàn, duy trì thực thi pháp luật trên các vùng biển, thềm lục địa của Tổ quốc. Tuy nhiên, trước yêu cầu mới của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, theo tinh thần của Nghị quyết Trung ương 4 (Khóa X) của Đảng về Chiến lược biển Việt Nam đến năm 2020, chức năng, nhiệm vụ của lực lượng CSB VN đã có sự phát triển ngày càng nặng nề, đa dạng và toàn diện trên nhiều lĩnh vực. Để đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới, Chính phủ đã ban hành Nghị định 96/NĐ-CP ngày 27/8/2013 đổi tên Cục Cảnh sát biển thành Bộ Tư lệnh CSB. Sự thay đổi này mở ra một giai đoạn mới, một tầm vóc mới cho toàn lực lượng. Đồng thời, đòi hỏi toàn lực lượng phải tiếp tục nỗ lực, phát triển hơn theo hướng: cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại nhằm tạo sự chuyển biến căn bản, toàn diện trên tất cả các mặt, nhất là về bản lĩnh chính trị, nhận thức, trách nhiệm, biên chế tổ chức, trình độ, năng lực.

Phương hướng xây dựng, phát triển lực lượng trong tình hình mới:

Trước hết, phải tập trung xây dựng lực lượng vững mạnh về chính trị, tư tưởng.

Hiện nay, tình hình Biển Đông diễn biến phức tạp. Trong khi đó, quân số của CSB mỏng, địa bàn công tác rộng lớn, nhạy cảm, trang bị thiếu thốn, đối tượng tác chiến của CSB ngày càng đa dạng với nhiều âm mưu, thủ đoạn tinh vi. Đồng thời CSB cũng phải chịu ảnh hưởng tiêu cực từ mặt trái của nền kinh tế thị trường, từ âm mưu “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch… Những vấn đề đó thường xuyên tác động đến tư tưởng, tình cảm, cuộc sống của cán bộ, chiến sĩ. Trong điều kiện như vậy, người chiến sĩ CSB cần phải có bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên định lý tưởng, tuyệt đối trung thành với Đảng, Nhà nước và nhân dân. Phải nhạy bén về chính trị, thường xuyên nâng cao cảnh giác, chống lại lối sống cơ hội, thực dụng và những âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch. Không để bị cài cắm, mua chuộc, tác động, chi phối, can thiệp từ bên ngoài.

Để xây dựng vững mạnh về chính trị, tư tưởng, cần giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo tập trung thống nhất của Đảng Cộng sản Việt Nam, Quân ủy Trung Ương; bảo đảm cho CSB tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc, với nhân dân. Phát huy sức mạnh chính trị, tư tưởng làm cơ sở cho sức mạnh tổng hợp của lực lượng. Tập trung bồi dưỡng cho lãnh đạo, chỉ huy các cấp năng lực quán triệt và tổ chức thực hiện đường lối, nhiệm vụ chính trị, quân sự, quốc phòng của Đảng, chủ trương xây dựng Quân đội, CSB Việt Nam trong tình hình mới; Thường xuyên giáo dục phẩm chất đạo đức cách mạng, lối sống trong sạch, ý thức tổ chức kỷ luật, nâng cao lòng yêu nước, ý chí quyết tâm khắc phục mọi khó khăn gian khổ. Trong giáo dục chính trị, tư tưởng, lấy thuyết phục, khơi dậy tinh thần yêu biển, yêu tàu, niềm tự hào được mang trên mình quân phục CSB VN làm sợi chỉ đỏ, kết hợp với quán triệt và thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (Khóa X) “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng, chỉnh đốn Đảng hiện nay” để nâng cao ý thức phê bình và tự phê bình. Từ đó làm cho cán bộ, chiến sĩ CSB tự giác, tự chủ, luôn có khả năng chiến thắng chính bản thân mình trước mọi sự cám dỗ của vật chất, trước những biểu hiện suy thoái về tư tưởng, đạo đức, lối sống; những suy nghĩ và hành động xa lạ với bản chất “Bộ đội cụ Hồ”.

Cùng với đó, phải nâng cao chất lượng huấn luyện, trình độ chuyên môn nghiệp vụ và khả năng sẵn sàng chiến đấu.

Hoạt động của CSBVN mang tính đặc thù là bảo vệ chủ quyền, an ninh quốc gia, duy trì trật tự an toàn trên biển, đảo. Vì vậy, đòi hỏi chất lượng cán bộ chiến sĩ CSB rất toàn diện. Cần tổ chức huấn luyện, đào tạo bài bản, theo phương pháp kết hợp: vừa thực hiện nhiệm vụ vừa huấn luyện; kết hợp huấn luyện trên bờ với huấn luyện trên biển; kết hợp rút kinh nghiệm sau mỗi lần công tác và tranh thủ khoảng thời gian gối đầu giữa hai hành trình đi biển để huấn luyện về cả trình độ chỉ huy, quản lý, tổ chức thực hiện và chuyên môn nghiệp vụ.

Vấn đề đặt ra hiện nay là các đơn vị phải ý thức được đầy đủ về ý nghĩa, vai trò của công tác huấn luyện. Chỉ có tập trung huấn luyện trên cơ sở bám sát thực tiễn, tích cực đổi mới nội dung và hình thức tổ chức thì mới bảo đảm cho cán bộ, chiến sĩ tinh thông về nghiệp vụ, có khả năng SSCĐ cao. Muốn vậy, từ khâu lập kế hoạch, chuẩn bị và tổ chức huấn luyện đều phải được thực hiện với tinh thần chủ động, sáng tạo; bám sát tình huống, phương án tác chiến, đối tượng tác chiến, đặc điểm địa bàn tác chiến. Đối với CSB, lấy huấn luyện theo nhiệm vụ trên biển và đòi hỏi của thực tiễn, kinh nghiệm xử lý các tình huống theo chủ trương, đối sách làm trọng tâm trong đó dành thời gian thích đáng cho nội dung nâng cao tri thức, hiểu biết về pháp luật và các quy trình, quy định xử lý vụ việc trên biển. Trên cơ sở nắm vững phương châm huấn luyện: “cơ bản, thiết thực, vững chắc, an toàn, tiết kiệm” để nâng cao chất lượng huấn luyện, trình độ sẵn sàng chiến đấu.

Tích cực, chủ động củng cố tổ chức, xây dựng phát triển lực lượng.

CSB vừa được nâng cấp thành Bộ Tư lệnh đồng thời đang triển khai Đề án xây dựng lực lượng đến năm 2020 và những năm tiếp theo. Để đề án được thực hiện có hiệu quả, cần coi trọng việc hoàn thiện tổ chức, phát triển lực lượng, đặc biệt phải quan tâm đến vấn đề con người và cơ sở vật chất- trang bị kỹ thuật.

Về con người, Đảng ủy, chỉ huy BTL, các vùng CSB, các cụm lực lượng phải chủ động hiệp đồng với các cơ quan chức năng của Chính phủ, Bộ Quốc phòng để từng bước hoàn thiện tổ chức biên chế theo cơ cấu cấp Bộ Tư lệnh, đảm bảo quân số tinh gọn, hợp lý, có chất lượng cao, giỏi về chuyên môn nghiệp vụ. Ngoài ra, phải đảm bảo chặt chẽ khâu tuyển chọn con người, chống các biểu hiện tiêu cực trong quá trình tuyển chọn, sử dụng cán bộ. Đây là nền tảng để xây dựng đội ngũ CSB theo hướng cách mạng, tinh nhuệ, chính quy. Đồng thời, cần có kế hoạch tạo nguồn cán bộ, nhất là đội ngũ thuyền trưởng, chính trị viên hải đội nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển lực lượng trong tình hình mới.

Cùng với việc đẩy nhanh tiến độ xây dựng cơ sở hạ tầng (vị trí đứng chân của BTL và của các Vùng, các Cụm), các điều kiện đảm bảo về vũ khí, trang bị phương tiện kỹ thuật cũng có ý nghĩa rất quan trọng đối với việc phát triển lực lượng CSB. Trước thực tiễn phát triển mạnh mẽ của khoa học, kỹ thuật và công nghệ trên tất cả các lĩnh vực, CSB cần phải được trang bị các loại vũ khí, công cụ, phương tiện kỹ thuật hiện đại mới có thể đáp ứng tốt yêu cầu tuần tra, kiểm soát; tác chiến, xử lý những tình huống đột xuất; hỗ trợ nghiệp vụ trinh sát, trấn áp các loại tội phạm trên biển và nhất là để làm chủ được tình hình mặt biển ở vùng trọng điểm đặc quyền kinh tế. Muốn vậy, lãnh đạo, chỉ huy BTL, các vùng CSB, các cụm lực lượng cần tranh thủ sự ủng hộ của cấp trên, chủ động tham mưu, đề xuất với Chính phủ, BQP trong việc đầu tư, mua sắm VKTBKT nhằm từng bước hiện đại hóa lực lượng, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

Đẩy mạnh phối hợp hoạt động với các cơ quan, lực lượng bảo đảm an ninh biển trong nước và tăng cường hợp tác quốc tế.

Công tác này nhằm tạo nên sức mạnh tổng hợp cả về lực lượng, thế trận và tính pháp lý trong thực hiện nhiệm vụ của lực lượng CSB. Để nâng cao hiệu quả hợp tác, phải đổi mới nội dung và đa dạng, linh hoạt về hình thức, biện pháp; kết hợp chặt chẽ giữa kế thừa những kinh nghiệm còn phù hợp với phát triển các hình thức, biện pháp hợp tác mới, như: tăng cường mở rộng các mối quan hệ mới; tích cực hợp tác quốc tế theo ngành; thiết lập đường dây nóng… Phạm vi hoạt động hợp tác, phối hợp không chỉ bó hẹp khi có vụ việc xảy ra mà cần mở rộng phối hợp cả trong trao đổi học tập kinh nghiệm, hỗ trợ nâng cao năng lực và giao lưu, gặp gỡ, hội thảo...

Trong quá trình hợp tác, phải luôn giữ vững tư tưởng chỉ đạo, phương châm, nguyên tắc, yêu cầu về hợp tác của Chính phủ và Bộ Quốc phòng; không ngừng nâng cao khả năng dự báo những tình huống chiến lược, chiến thuật từ đó đưa ra những chủ trương, đối sách và biện pháp phù hợp. Nhiệm vụ phối hợp hiệp đồng và hợp tác quốc tế không chỉ nhằm tăng cường năng lực, sức mạnh thực thi pháp luật trên biển và bảo vệ chủ quyền biển, đảo của lực lượng CSB mà còn góp phần thực hiện thắng lợi đường lối, chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước trong tình hình hiện nay.

Phát huy truyền thống “kiên quyết dũng cảm, khắc phục khó khăn, đoàn kết hiệp đồng, giữ nghiêm pháp luật” và với tinh thần chủ động, sáng tạo, quyết tâm, mong rằng toàn lực lượng sẽ chung sức chung lòng triển khai thực hiện tốt các nội dung trên. Đây là những điều kiện, nhân tố quyết định đảm bảo cho lực lượng có đủ khả năng hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao, đáp ứng các yêu cầu ngày càng cao trong giai đoạn cách mạng mới.